ҚАЗ

Итмұрын

Итмұрын – свороборин түсті шиповник. Орыстар елінде итмұрын – сұлулық, жастық пен махаббат символы. Итмұрын берік ер мінезді болуды білдіреді. Итмұрынды бүкіл әлемде емдік өсімдік ретінде танымал. Халық арасында итмұрынды «орман емшісі» деп аталады.

Итмұрын – Rosaceae тұқымдастығына жататын биіктігі 2 м болатын, жіңішке бұтақтары бар, қоңыр-қызыл жылтыраған қабығы бар өсімдік. Ескі бұталарының түстері күңгірт-қоңыр. Жапырақтары күрделі, жұпталмаған, сабағында 5-7 жұпты жапырақтан тұрады. Жапырақтары ірі, 5-6 см ұзындықты, эллипс тәрізді, шеттері ара тәрізді, бездерсіз.

Итмұрынның құрамында С, B2, Е, Р и К дәрумендері және А (каротин) продәрумені, қант (18%-ға дейін), алма қышқылы (1,8%), лимон (2%) қышқылы, пектин (3%), илік заттар (4% артық), және басқа да заттар – темір, кальций, калий тұзы, фосфор, магний, марганец, эфир майы, ликопин және т.б.

С дәруменінің мөлшері бойынша итмұрын басқа барлық өсімдіктерден асып озады. Сондықтан дәрілік өсімдік ретінде ол ағзаның С дәрумені жетіпеушіліктерінен шақырылған ауруларда қолданылады. Итмұрын қабынуды, басатын, зәр айдайтын, өт айдайтын, асқазн-ішек жолдарының қызметін жақсартатын әсерге ие. К дәрумені қан ұюын жақсартып, протромбиннің түзілуіне көмектеседі, Р дәрумені капиллярларды беріктендіреді, әрі С дәруменінің сіңуіне көмектеседі. В2 және В1 дәрумендері қантүзуші мүшелерге әсер етеді. Итмұрынның әсерінен қан құрамындағы холестериннің мөлшері азайып, атеросклероз айрйының даму қаупін төмендетеді.