- «Қызыл май» препараты құрамындағы жеті дәрілік өсімдіктер бірегей, денсаулығымызға септігін тигізетін жеті ғаламшар күшін көрсетеді: шәйқурай – күн, қалақай – шолпан, итмұрын – марс, шырғанақ – юпитер, сермене – сатурн, жебіршөп – меркурий, мия – плутон.
- «Қызыл май» препараты құрамындағы жеті дәрілік өсімдіктер бірегей, денсаулығымызға септігін тигізетін жеті ғаламшар күшін көрсетеді: шәйқурай – күн, қалақай – шолпан, итмұрын – марс, шырғанақ – юпитер, сермене – сатурн, жебіршөп – меркурий, мия – плутон.
- Адамның емдік өсімдіктерді қолданғандығы жөніндегі даусыз көрсетпелер ежелгі адам мәдениетінің ескі ескі жазбаларында анықталған. Дәрілік өсімдіктер туралы алғашқы жазбалар қазіргі Ирак территориясында біздің ғасырымызға 6000 жыл бұрын Азияда мекендеген шумерейецтерге тиісті ең көне ежелгі жазбалы ескерткіштерде кездесті. Біздің эрамыздың 6 ғасырына қатысты Эбера папирусында гипеттіктер әртүрлі ауруларды емдеуде қолданған 900-ден аса рецепттер жинақталған. Еуропаға өсімдіктермен емделу Ежелгіі Грециядан келген.
- Авиценнаның «Дәрігерлік ғылымы туралы каноны» кітабында 900-ге жуық өсімдік және оларды емдік мақсатта қолдану тәсілі жазылған.
- Тибет медицинасы үнді медицинасының негізінде қалыптасқан, «Жуд-Ши» трактатында да дәрілік өсімдіктерді қолдануға арналған үлкен бөлім бар.
- Ананас – алоэ өсімдігінен қалмайтын емдік қасиеті бар өсімдік. Артишок – бұ л дәмді көкөніс қана емес, сондай-ақ іш қатулар мен лоқсуға күшті ем. Арахис, немесе жер жаңғағы әртүрлі фармацевтикалық препараттар алуда белсенді қолданылады.
- Қосүйлі қалақайдың жас жапырақтарында аскорбин қышқылы қара қарақаттың жемісінен екі есе көп, ал каротин шырғанақ жемісінен де, сәбізден де және қымыздық жапырақтарынан көп.
- Жапонияда киіз шоңайнасын шетелге шығаруға тыйым салынатын стратегиялық шикізат санайды.
- Жер жүзіндегі танымал өсімдіктің 500 мың түрінің тек 12 мың түрі ғана дәрілік емдік қасиетінің арқасында қазіргі заманғы ғылыми медицинада қолданылады.
- Бізге жеткен медициналық трактаттардың ең көнесі – шумер қаласын қазу кезінде (біздің заманымызға дейінгі 3 мың жылдықта) тапқан тақтайша. Шумер тіліндегі 145 қатарда 15 рецепт жазбасы берілген.
- Суппозиторий негізі ретінде алғаш какао майын Францияда дәріханашы Антуан Бом 1766 жылы қолданған, әлі күнге дейін фармацевтикалық тәжірибеде әмбебап негіз ретінде күшке ие.
- Жазуға арналған қағазды ойлап тапқанға дейін ежелгі кездерде тегіс ағаштан жасалған тақтайшалар қолданылған, бір жағы балауызбен қапталған, сол бетіне әріптер жазылатын болған.
- Прополистің синтезделген антибиотиктермен салыстырғанда, тіпті соңғы ұрпақ антибиотиктеріне де бейімделіп алатын микроағзалары табиғи «иммунитет» антисептик – прополиске қарсы тұра алмайды екен.
- 100 г бал жасау үшін аралар балы бар гүлге миллион рет баруы керек екен. Егер ара ұясынан бал алынатын гүл 3 км арақашықтықта орналасса, бір килограмм бал жинау үшін ара 450 мың км ұшып-қонуы тиіс екен. Бұл аралық жер шарының экватор бойынша 11 рет айналып өткендегі арақашықтықпен бірдей.
- Бал жинау кезіндегі араның қайтар жолында балшырын араға күш қуат беретін отын ретінде қызмет атқарады. Гүлге ұшқанда жинаған балшырынының тек 30%-ын ғана әкеледі, ал қанған бөлігі жолына шығындалады.
- Аралар үйінде тозаң жинауға ұшатын аралардың 25-30%-ы ғана жұмыс істейді. Олар күніне 100-400 (кейде 1-2 кг дейін) тозаң таяқшаларын әкеледі.
- 40 мг балшырын сыятын бал ұяшықты толтыру үшін бір ұшып барғанда 200 шамасында күнбағыс, эспарцет немесе қыша гүлдеріне, 15-20 бақшалы мәдени өсімдіктер гүлдеріне, 130-150 рапс, кориандр немесе чина гүлдеріне қонып шығу керек.
- Қотыраш денесімен ара өз денесінен 320 есе көп ауыр жүкті көтеруге қабілетті (ат өз денесімен тепе-тең болатын жүкті көтереді).
Шырғанақ туралы қызықты жайттар
- Алғаш рет шырғанақ тибет медицинасында «rGyud Bzi» мәтінінде 8 ғасырларда аталған, Ежелгі Қытайда дәрі ретінде қолданылған. Шырғанақ жер шарының ең ұзақ өмір сүрушісі. Ғалымдардың пікірінше, оның жасы 24 миллион жыл болған.
- Шырғанақ 190 қоректік заттардан тұрады, сондықтан шырғанақты қасиетті жеміс санайды.
- Шырғанақ жемістерінде С дәрумені лимонның құрамынан 10 есе көп.
- Шырғанақ қабығында көптеген серотонин (бақыт гормоны) болады – банан немесе шоколадтағы мөлшеріне қарағанда мың рет артық.
- Чернобыль апатының құрбандарын емдеуде қолданылған ақ табан тамырымен қатар шырғанақ та бірінші құрал болды.
- Шырғанақ 40 градустық аязда тіршілігін тоқтатпайды, ұзақ мерзімдік құрғақтықта да кеуіп кетпейді.
- Шырғанақ майы қабынуға қарсы, антибактериалды әсерге ие, жұмсақ тіндердің тотықсыздану үрдістерін ынталандырады, қант диабетінің дамуына қарсы тұрады, атеросклероз, тері ауруларын болдырмайды.
- Шырғанақ тұқымдарының қайнатпасы – жақсы іш жүргізетін қасиетке ие.
- Сеулдегі Олимпиядалық ойындарда қытай спортсмендеріне жақсы жетістіктерге жету үшін шырғанақ шырындарын берген (1988).
- Антиоксидант – шырғанаққа дәлірек сипаттама беретін сөз.
- Шырғанақ қосылған косметикалық құралдар тері әжімдерін болдырмайды, нәрлендіріп, белсендіреді және регенерирлейді.
- Шырғанақ шырыны шаштағы қайызғақ, сынғыштық және құрғақтық сияқты ақауларды түзейді.
- Әлемде шырғанақтың 90%-ы Қытайда өседі. 1950-1985 жылдар аралығында аумағы 200000 гектар шырғанақ плантациясы су мен топырақты сақтау үшін, әрі ағаш бұталар қажет болғандықтан бұздырылған.
- Ежелгі Грецияда шырғанақты аттарды емдеу үшін қолданған, Hippophae («hippos» – ат, «faos» – жылтыр), деп атаған, яғни оның жапырақтары аурудан емдеп қана қоймай, аттың шашы, жалына жұмсақ, жылтық күтім берген.
- Шырғанақ антикалық Греция философтарының еңбектерінде кездеседі. Грек мифологиясына сәйкес шырғанақ Пегастың – қанатты аттың ұнатып жейтін тамағы болған. өсімдіктерді қолданғандығы жөніндегі даусыз көрсетпелер ежелгі адам мәдениетінің ескі ескі жазбаларында анықталған. Дәрілік өсімдіктер туралы алғашқы жазбалар қазіргі Ирак территориясында біздің ғасырымызға 6000 жыл бұрын Азияда мекендеген шумерейецтерге тиісті ең көне ежелгі жазбалы ескерткіштерде кездесті. Біздің эрамыздың 6 ғасырына қатысты Эбера папирусында гипеттіктер әртүрлі ауруларды емдеуде қолданған 900-ден аса рецепттер жинақталған. Еуропаға өсімдіктермен емделу Ежелгіі Грециядан келген.